De Denkers van Singer

Je zou het eigenlijk moeten zien, maar ik zal proberen het beeld te beschrijven. Op pagina 7 van het dagblad Trouw stond woensdag een foto van twee bezoekers van het Singer Museum in Laren, die vol afgrijzen staren naar een verminkt beeld. Het gaat om een bronzen kopie van De Denker van August Rodin, een van de zeven bronzen beelden die een week eerder uit de beeldentuin van het museum waren geroofd. Het beeld is zwaar beschadigd teruggevonden en uit woede door de museumdirectie in al zijn geschonden pracht tentoongesteld.

In een poging het beeld tot verkoopbare hompen brons te reduceren, hebben de dieven een slijptol in het voorhoofd van De Denker geplant, waarmee ze een centimeter dikke gleuf richting nek hebben gezaagd. Als een bizar petje hangt het schedeldak boven de rest van het hoofd, slechts gesteund door een paar centimeter bronzen nekhaar.

Een opmerkelijk plaatje, maar het werd pas beeldrijm door het berichtje dat er per ongeluk – of niet - naast was gezet: “Ophef over brein van overleden 115-jarige vrouw”. Het bericht gaat over de hersenen van de Hendrikje van Andel-Schippers, die in 2005 op de genoemde, extreem hoge leeftijd overleed. Hendrikje, bij leven de oudste vrouw ter wereld, had haar lichaam ter beschikking van de wetenschap gesteld. Een Groningse professor die Hendrikje’s hoofd heeft onderzocht concludeerde deze week dat ze ondanks haar jaren nog beschikte over een perfect functionerend brein. De oude Alzheimer was haar volkomen vergeten.

De ophef ging over het feit dat de hooggeleerde Groninger deze gegevens niet had mogen publiceren, omdat dat postuum de privacy van Hendrikje zou schenden. Niet over het feit dat ook hij een zaag in een voorhoofd heeft gezet. Dat is namelijk wetenschap, en wetenschap is geen kunst.
Trouwens, waarom zou Hendrikje anders haar lichaam ter beschikking hebben gesteld? Toch niet om die prachtige conclusie in een Groningse kluis te bewaren, neem ik aan. Maar goed.

Als het niet zo onherroepelijk was zou ik – louter op wetenschappelijke gronden - wel eens de slijptol in het voorhoofd van de bronsdieven willen zetten. Want het zou me zeer verbazen als er veel substantie onder die hersenpannen werd aangetroffen. Zeven beelden roofden ze, louter voor het brons. Het 105 jaar oude pronkstuk van Rodin, dat volgens kenners niet meer te repareren valt, had hooguit een paar honderd euro aan metaalwaarde opgeleverd. Ten minste, áls de dieven al een opkoper hadden kunnen vinden die er zijn vingers aan had willen branden. Vandaar hun poging om het beeld in kleine stukjes te zagen en – vermoedelijk – te smelten.

Allemachtig, wat een werk voor een paar honderd euro. Zeker als je daar de planning en de nachtelijke uren van de roof nog eens bijrekent. Dat levert een uurtarief op waar je vandaag de dag geen loodgieter meer voor kunt krijgen.

De directie van het Singer Museum luchtte haar woede treffend geformuleerd in een persbericht: “De brute behandeling die het unieke historisch bronzen beeld ten deel viel, vanuit de kennelijke interesse in niets anders dan het materiaal, tekent de stompzinnigheid van de daad.”

Nee, echte denkers zijn het niet, die bronsdieven. Dat had Hendrikje ze nog haarfijn kunnen uitleggen.